Hugo de Groot
Ontsnapte in een boekenkist uit Slot Loevestein.
Het is 10 april 1583 en Hugo de Groot wordt midden in de Tachtigjarige oorlog geboren als zoon van een rijke familie. Als snel hadden de vrienden van zijn vader, allemaal geleerden, door dat Hugo een ontzettend slimme jongen was. Hij schreef al gedichten in het Latijn en vertaalde boeken uit het Grieks. Daarom mocht hij al op 11-jarige leeftijd gaan studeren aan de Universiteit van Leiden en studeerde daar rechten.
Aan het eind van de 16e eeuw maakte hij samen met Johan van Oldenbarnevelt een reis naar Frankrijk om steun de vragen van de Franse koning in de strijd tegen de Spanjaarden. Ook de koning zag meteen dat de vijftienjarige Hugo zeer intelligent was. Hij noemde hem zelfs “Het wonder van Holland”. Na zijn reizen begon hij al op zijn zeventiende als advocaat in Den Haag en mengde hij zich meer in de politiek. Hugo was een groot voorstander van vrijheid van geloof en vond het belangrijk dat niet de Kerk maar de staat verantwoordelijk moest was voor een land. Dit deed hij overigens samen met Johan van Oldenbarnevelt.
De vijftienjarige Hugo de Groot (Jacob Gheyn, 1599)
Johan van Oldenbarnevelt (Michiel Jansz. van Mierevelt, 1616)
Toen kwam er in Nederland het Twaalfjarig bestand. Een vrede tussen Spanje en Engeland. De leider van Nederland op dat moment was Prins Maurits, de kleinzoon van Willem van Oranje. Maurits was bang dat hij door deze vrede zijn macht zou kwijtraken. Daarom besloot de prins zijn politieke tegenstanders uit de weg te ruimen. Johan van Oldebarnevelt werd al snel ter dood veroordeeld en onthoofd op het Binnenhof. Hugo de Groot, de adviseur van Johan van Oldebarnevelt, kreeg een levenslange gevangenisstraf in Slot Loevestein. Een kasteel in Zaltbommel.
Daar, in het jaar 1619 begint het misschien wel het meest wonderlijke verhaal uit de Nederlandse geschiedenis…
Hugo de Groot mocht tijdens zijn gevangenisstraf in Loevestein blijven lezen, studeren en boeken schrijven. Regelmatig werden er daarom enorme boekenkisten bezorgd voor de studies van Hugo. Deze kisten werden op het begin streng onderzocht door zijn bewakers, maar na anderhalf jaar werden de kisten nauwelijks meer gecontroleerd. De vrouw van Hugo bedacht daarom een slim plannetje. Op 16 maart 1621 was de baas van de gevangenis een dagje weg naar de jaarmarkt.
Slot Loevestein (Johan Bakker, 8 maart 2015)
Hugo de Groot bereidt zijn ontsnapping voor (S. Fokke, 1754)
Hugo en zijn vrouw maakten snel de boekenkist leeg. Ze legden de boeken in het bed van Hugo, daarna zijn kleren eroverheen, en vervolgens werd alles bedekt met de dekens. Zo leek het net of hij ziek was. Snel klom Hugo, met alleen zijn ondergoed en sokken nog aan, in de boekenkist. De boekenkist werd, zonder gecontroleerd te zijn, door de bewakers naar Gorinchem gebracht. Na bijna twee uur was het veilig en Hugo klom uit de kist. Daar werd hij opgewacht door familie, verkleedde hij zich als metselaar en vluchtte naar Parijs.
Hoewel Hugo de Groot, na de dood van Maurits, terug mocht komen naar Nederland om de Republiek te helpen, zal hij de rest van zijn leven in het buitenland wonen en daar vele boeken publiceren. Hugo de Groot stierf op 62-jarige leeftijd in Rostock, Duitsland en is een van de belangrijkste personen uit de Nederlandse geschiedenis.
Om dit verhaal af te sluiten:
Wist je dat er drie musea in Nederland zijn die beweren dat ze de echte boekenkist van Hugo de Groot hebben? Het slot Loevestein zelf, het Rijksmuseum in Amsterdam en Museum Prinsenhof in Delft. Recent onderzoek laat zien dat als er een echte is, het de boekenkist in Delft is. De kans is echter klein aangezien de boekenkist in de 17e eeuw is kwijtgeraakt.
De boekenkist in het Museum Prinsenhof, Delft (Tom Haartsen)
Waar?
Slot Loevestein ligt aan de Waal, tussen Zaltbommel en Gorinchem.
Meer weten?
Durfde Hugo eigenlijk niet de kist in?