Toussaint Louverture
Kwam in opstand tegen de slavernij op Haïti.
Toussaint Louverture wordt geboren in 1743 in Saint-Domingue. Een Franse kolonie wat we nu kennen als Haïti. Omdat zijn ouders slaven waren, werd hij ook in slavernij geboren. Als kind werd hij opgeleid om te dienen als hulp in het huishouden. Toch was het al snel duidelijk dat Toussaint een talent had voor paardrijden. Daarom mocht hij als koetsier van de plantage gaan werken.
Meer dan 30 jaar lang werkte Toussaint op de plantage waar hij werd geboren. Tot hij ergens tussen 1772 en 1776 door zijn opzichter werd vrijgelaten en Toussaint zijn eigen pad mocht kiezen. Vanaf dat moment zette Toussaint zich in voor het afschaffen van de slavernij en het bevrijden van slaven. Hij sloot zich aan bij een leger van voormalige slaven die samenwerkten met de Spanjaarden om het eiland Saint- Domingue te bevrijden van de Fransen. Hoewel dit niet helemaal lukt, liet hij zien dat hij een echte leider was. Hij was ook een uitstekende onderhandelaar en zowel Frankrijk als Spanje zagen hem als een goede generaal. Toussaint was toen al bijna 50 jaar oud.
Generaal Louverture (Alexandre-François-Louis, 1805)
Louverture onderhandelt met de Britse officier Thomas Maitland.
Louverture leest Abbé Reynal, een criticus van de slavernij.
Toen in Frankrijk de revolutie uitbrak, werd Toussaint steeds meer een aanhanger van de Fransen. De Fransen vonden vrijheid en gelijkheid na de revolutie erg belangrijk en het afschaffen van de slavernij kwam steeds dichterbij. Op 29 augustus 1793 hield Toussaint zijn beroemdste toespraak:
“Broeders en vrienden, Ik ben Toussaint Louvertoure, wellicht kennen jullie mijn naam al. Ik heb al wraak genomen, maar ik wil dat vrijheid en gelijkheid overheersen in Saint- Domingue. Ik ben aan het werk om dit voor elkaar te krijgen. Verenig u broeders, en strijd met ons voor dezelfde zaak.”
Een klein jaar later, in 1794, schaft Frankrijk de slavernij in zijn koloniën af. Toussaint Louverture sloot zich daarna definitief aan bij de Fransen. In de jaren daarop kreeg Toussaint de macht over een groot deel van Saint Dominique. Maar in 1799 kwam Napoleon aan de macht in Frankrijk en hij verklaarde al snel dat de Franse koloniën “speciale wetten” zouden krijgen. Hoewel veel mensen dachten dat de slavernij terug zou komen, erkende Napoleon het leiderschap van Toussaint snel. Alleen verbood hij Toussaint om het Spaanse gedeelte van Saint- Domingue te veroveren. Dat schoot Toussaint in het verkeerde keelgat, hij ging zijn eigen gang en veroverde het Spaanse gedeelte snel.
In 1801 schreef hij, samen met blanke plantage-eigenaren, de eerste onafhankelijke grondwet van Saint Domingue. Hij erkende in artikel 1 wel dat het eiland nog steeds een onderdeel was van Frankrijk, maar in artikel 3 stond dat iedereen in vrijheid wordt geboren, leeft en sterft. Slavernij moest voor altijd verboden worden. Toussaint Louverture benoemde zich daarna tot gouverneur-generaal voor het leven. Dit was voor Napoleon een stap te ver. Hij stuurde 30.000 troepen en zijn broer Charles Leclerc om de macht over het eiland terug te krijgen. De inwoners van Saint- Domingue waren kansloos. Op 7 mei 1802 ondertekende Toussaint Louverture een vredesverdrag met de Fransen. Hierin stond wel duidelijk, dat slavernij niet opnieuw ingevoerd mocht worden.
Franse generaal Charles Leclerc (François Kinson,1804)
Afbeelding van Toussaint Louverture in de gevangenis.
Toussaint werd gevangengenomen en naar Frankrijk gestuurd. In 1803 overleed hij daar in de gevangenis.
Toussaint Louverture gaat de geschiedenis in als een Haïtiaanse held. Hij was een voorbeeld voor velen door de strijd die hij leverde voor onafhankelijkheid en gelijke rechten. Zijn slavenopstand wordt vaak gezien als de eerste stap naar de afschaffing van de slavernij in de Verenigde Staten.
Om dit verhaal af te sluiten:
Wist je dat Louverture, door zijn kwaliteiten als generaal, onderhandelaar en gouverneur, in zijn tijd de bijnaam “de Zwarte Napoleon” kreeg?
Waar?
Toussaint Louverture werd geboren in Sant-Domingue, wat nu Haïti is.
Meer weten?
In Nederland werd de slavernij pas in 1861 afgeschaft. Dat vieren we op 1 juli met Keti Koti.